|
|
|
|
|
|
| |
Towarzystwo Gimnastyczne SOKÓŁ w Mszczonowie powstało w 1924 roku. Jego założycielami byli druhowie: Czesław Kacznorowski, Jan Gajewski, Alfons Grudzień, Aleksander Dębiński, Bronisław Siekierski, Wacław Żebrowski, Jan Lipka, Józef Jankowski, Czesław Szaliński i Józef Szustkiewicz. Oni tworzyli też pierwsze władze gniazda na czele z prezesem dh Czesławem Kacznorowskim i naczelnikiem Alfonsem Grudniem. Towarzystwo Gimnastyczne SOKÓŁ miało za zadanie wychowanie młodzieży w myśl zasady „W zdrowym ciele zdrowy duch”. W ramach gniazda działały sekcje: piłki nożnej, gimnastyczna i lekkoatletyczna. Istniały drużyny męskie i żeńskie. Młodzież zrzeszona w SOKOLE dzieliła się też na grupy wiekowe. Większość druhów rekrutowała się ze środowiska rzemieślniczego i kupieckiego. Byli również wśród nich lekarze, nauczyciele oraz urzędnicy. W skład zarządu wchodzili ponadto miejscowi księża. Każdy członek ćwiczący SOKOŁA zobowiązywał się do uiszczania składki w wysokości 25 gr., a członkowie wspierający wpłacali miesięcznie po 50 gr. Zajęcia odbywały się dwa razy w tygodniu. W SOKOLE przestrzegano zasad statutowych. Systematycznie odbywały się zebrania zarządu, a co miesiąc członkowie zbierali się na zebrania ogólne. Musieli też odbyć obowiązkowe ćwiczenia wojskowe pod okiem instruktorów
21 września miało miejsce poświęcenie mszczonowskiego gniazda Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ. W uroczystości wzięły udział przedstawiciele sąsiednich gniazd: z Żyrardowa i z okręgu grodziskiego. Natomiast już w dn. 17. 10.1924 roku z inicjatywy dh Zofii Czerskiej zrodził się zamiar wybudowania SOKOLNI. W tym celu wybrano komisję, która miała zająć się wyszukaniem odpowiedniego placu pod budowę. Do momentu wybudowania SOKOLNI postanowiono wynająć salę w domu parafialnym zwanym popularnie LUDOWCEM. Młodzież ćwiczyła pod okiem instruktorów. Brała udział w zjazdach i zlotach: w Łowiczu, Skierniewicach, Warszawie, Poznaniu, Lwowie i Katowicach. Członkowie SOKOŁA uświetniali swoją obecnością uroczystości religijne i państwowe. Pięknie umundurowani prezentowali się niezwykle dostojnie. Męskie mundury galowe były koloru zielonego. Ich charakterystycznym elementem był płaszcz przerzucony przez ramię. Nakrycie głowy stanowiła czapka z piórem sokolim. Natomiast dziewczęta nosiły granatowe berety oraz granatowe sukienki z białymi kołnierzykami.
Należy szczególnie podkreślić ogromną rolę SOKOLNI, jako ogniska kultury, kształtującego postawę patriotyczną wśród młodzieży. Tu odbywały się przygotowywane pod kierunkiem oddanych instruktorów wspaniałe akademie i wieczornice poświęcone wybitnym Polakom m.in. Mickiewiczowi, Słowackiemu, Reymontowi i wielu innym. Organizowano też odczyty o różnorodnej tematyce np.: z higieny, czy też gospodarki. Tu działał też teatr, który przygotował i wystawił wiele sztuk. Pamiętne były mszczonowskie spektakle – „KRAKOWIAKÓW I GÓRALI” Wojciecha Bogusławskiego, „NOCY W BELWEDERZE”, „WIGILII ŚW. ANDRZEJA” oraz „STAREGO PIECHURA I SYNA JEGO HUZARA”. Wystawiano także jasełka. W SOKOLNI działał ponadto chór pod kierunkiem dh Filipowicza. Od 1929 roku w budynku zaczęło też funkcjonować kino, które było czynne w każdą sobotę i niedzielę. W podziemiach SOKOLNI utworzono klub, w którym była czytelnia, bilard i miejsce do organizowania gier towarzyskich. Z pism i gier członkowie korzystali bezpłatnie. Za korzystanie z bilardu pobierano drobne opłaty. W klubie pełnili dyżury członkowie Zarządu, których wyznaczano co miesiąc na zebraniach . Mimo starań nie doszło do urządzenia kręgielni i strzelnicy. Sala SOKOLNI była też udostępniana innym organizacjom i stowarzyszeniom działającym w mieście. Wypożyczano ją: Straży Pożarnej, która urządzała tu zabawy karnawałowe, Związkowi Pracy Obywatelskiej Kobiet, Katolickiemu Stowarzyszeniu Młodzieży Żeńskiej, Komitetowi Budowy Szkoły w Gnojnej, Akcji Katolickiej i Misyjnej i innym. Członkowie Zarządu organizowali dochodowe bale sylwestrowe i karnawałowe. Pięknym zwyczajem były coroczne spotkania opłatkowe. Członkowie SOKOŁA potrafili się bawić, ale gdy trzeba było ciężko pracowali i pomagali innym. Pamiętne były akcje pomocy dla najuboższych mieszkańców miasta, jakie organizowano podczas wielkiego kryzysu gospodarczego. Druhna Zofia Czerska prowadziła akcję dożywiania dzieci i dorosłych. Środki pozyskiwano z ofiar pieniężnych oraz darów w naturze.
Kandydat na SOKOŁA musiał mieć nieposzlakowaną opinię, którą poręczali jego dwaj tzw. członkowie wprowadzający, działający już wcześniej w towarzystwie. Ponadto kandydat musiał być sprawny fizycznie. Każdy członek zobowiązany był do przestrzegania statutu. SOKOŁÓW obowiązywała surowa dyscyplina. Ważnym ciałem statutowym był sąd honorowy, który czuwał nad przestrzeganiem zadań statutowych.
W wybudowaniu imponującej mszczonowskiej siedziby SOKOŁA, która była wtedy jednym z najokazalszych budynków w mieście najbardziej pomogli państwo Zofia i Piotr Czerscy. Byli oni potężnymi filarami mszczonowskiego gniazda. Druhna Zofia Czerska była członkiem Zarządu SOKOŁA. O takich jak ona mówi się, że są ludźmi wielkiego serca. Prowadziła akcję dożywiania dla najuboższych. Organizowała gwiazdki dla biednych dzieci. Na każdym kroku pomagała potrzebującym. To ona reżyserowała też przedstawienia teatralne SOKOŁA i prowadziła bibliotekę. Ponadto ufundowała sztandar dla gniazda Mszczonów. Natomiast jej małżonek, prezes gniazda druh Piotr Wacław Czerski, właściciel zapałczarni, a po jej upaństwowieniu dyrektor zakładu, ofiarował 3 tysiące złotych na kupno placu pod budowę SOKOLNI. Plac nabyto od pana Wieczorkowskiego za 2 tysiące złotych.
Przy budowie siedziby towarzystwa wiele prac wykonanych zostało przez samych członków SOKOŁA. Samodzielnie lasowali oni wapno, kopali fundamenty, wypalali cegły i angażowali się do innych ciężkich prac. Na dalsze pokrycie wydatków związanych z budową zwrócono się do Zarządu Fabryki Zapałek z prośbą o udzielenie pożyczki w wysokości 20 tysięcy złotych. Otrzymano 10 tysięcy zł. Sam prezes gniazda dh Piotr Czerski pożyczył 5 tysięcy złotych. Magistrat miasta Mszczonowa dał 400 zł. Rozesłano też listy do sąsiednich gniazd oraz zwrócono się z prośbą o wsparcie finansowe do mieszkańców Mszczonowa, co także spotkało się z pozytywnym odzewem. Tak więc z wysiłku, woli i serca tylu wspaniałych ludzi powstał wtedy gmach SOKOLNI. W tym miejscu najbardziej zasłużonych wymienię z imienia i nazwiska:
-Zofia i Piotr Czerscy
-Marian Bukowski
-Helena Żukowska
-Stanisław Zarachowicz,
-Jan Maklakiewicz
-ks. Józef Wierzejski
-Józef Jankowski
-Antoni Dąbrowski,
-Wacław Seferyński
-Karolina Grudzień
-Bronisław Siekierski
-Zofia Lubosiewicz
-Józef Siniarski
-Marian Wolniewicz
-Michalina Szustkiewicz
-Kazimierz Szustkiewicz
-Ignacy Szustkiewicz
-Tomasz Siekierski
i wielu, wielu innych.
Kiedy wspominamy członków zarządu, nie sposób pominąć młodzieży należącej do SOKOŁA. Tych młodych ludzi, którzy mieli ogromne osiągnięcia na polu sportowym. Byli wśród nich m.in.: Jerzy i Eugeniusz Sienniccy oraz Bronisław Radkiewcz. Druh Bronisław Radkiewcz zmarł latem 2005 roku. Gościłam u niego kilkakrotnie. Dzięki niemu udało mi sie zdobyć cenne informacje dotyczące działalności mszczonowskich SOKOŁÓW.
Działalność Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ w Mszczonowie przerwała II wojna światowa. Po wojnie członkowie, którzy ją przeżyli próbowali reaktywować działalność towarzystwa, pod zmienioną nazwą „Klubu Sportowego”. Ówczesne władze nie godziły się na przedwojenną nazwę organizacji. Członkowie starali się działać podobnie jak w latach 20-tych i 30-tych, ale nie trwało to długo gdyż komuniści rozwiązali klub.
Barbara Gryglewska
W zbieraniu informacji na temat mszczonowskiego SOKOŁA pomagali mi: wspomniany już (nieżyjący niestety) Bronisław Radkiewicz i jego żona Krystyna, a także - Genowefa Wojciechowska, Adela Sas, Teodozja Wirowska, Maria Drozdowska, Irena Olborska, Anna Pstrzoch, Marianna Czarnecka, Zofia Pietrzkowska, Wanda Szustkiewicz, Wacław Jackowski i Franciszek Strzelecki.
Zespół Wirtualnego Muzeum Ziemi Mszczonowskiej zwraca się z prośbą o udzielenie pomocy w odnalezieniu zaginionego sztandaru mszczonowskiego Gniazda Towarzystwa Gimnastycznego SOKÓŁ. Sztandar ten powinien zostać wyeksponowany w tworzonym miejskim muzeum. Szacunek dla historii nakazuje też jego eksponowanie podczas największych miejskich świąt i obchodów rocznicowych. Każdy kto zna obecne miejsce przechowywania sztandaru jest proszony o kontakt z naszym muzeum-
tel. 0-607 099 886 , mail: mszczonow@interia.pl
| |
| |
|
| Autor: B. Gryglewska Publikacja: GCi |
 powrót |
| 2007-12-10 16:04:15 |
|
|
|
|
|
|
strona główna
