|
|
|
|
|
|
| |
 dr inż. Grzegorz WIELGOSIŃSKI, Politechnika Łódzka,
Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska
Problem odpadów medycznych wydaje się być w Polsce mało zauważalny, choć z całą pewnością jest on bardzo istotny. Istnieje on i wymaga określonych działań.
Według definicji zawartej w ustawie o odpadach odpady medyczne to te, które powstają w związku z udzielaniem świadczeń zdrowotnych oraz prowadzeniem badań i doświadczeń naukowych w zakresie medycyny. Zgodnie z zapisami tej ustawy unieszkodliwianie zakaźnych odpadów medycznych dopuszczalne jest jedynie metodami termicznymi. Od lat jedną z podstawowych metod unieszkodliwiana odpadów medycznych jest ich spalanie, czyli inaczej mówiąc termiczne przekształcanie. System unieszkodliwiania odpadów oparty w głównej mierze na ich spalaniu w specjalnych instalacjach do spalania odpadów medycznych został przyjęty w Polsce wiele lat temu. Wynika on z wieloletnich doświadczeń, których historia sięga kilkuset lat wstecz. Z historii i literatury (głównie dotyczącej np. czasu wojny trzydziestoletniej) znane są opisy spalania mebli i wszelkiego dobytku osób zmarłych na choroby zakaźne, w szczególności cholerę, jako jedynego skutecznego środka zapobiegającego rozprzestrzenianiu się epidemii. Przed podobnym problemem stanęły władze Hamburga w 1898 roku, kiedy to po ostatniej na kontynencie europejskim epidemii cholery podjęto decyzje o budowie pierwszej w Niemczech dużej, profesjonalnej spalarni odpadów komunalnych, w której termicznie unieszkodliwiono odpady i wszelki potencjalnie zakażony dobytek około 8 000 osób zmarłych w wyniku epidemii.
Według danych z Urzędów Marszałkowskich w 2005 roku w Polsce powstało 29 876,435 Mg odpadów medycznych oraz 536,840 Mg odpadów weterynaryjnych, przy czym około 86,5 % odpadów medycznych zostało unieszkodliwionych w metodami termicznymi, a pozostała cześć w procesie poprzez sterylizację.
W roku 2001 w Polsce funkcjonowało w Polsce 181 instalacji spalania odpadów medycznych (faktycznie spalarni było nieco mniej, gdyż kilka z nich posiadało dwie równolegle pracujące instalacje). W roku 2003 ich liczba spadła do 136, natomiast w 2005 roku było ich już tylko 60. Likwidowane były instalacje najstarsze, o najmniejszej wydajności. Główną przyczyna było niemożliwość spełnienia wymagań Dyrektywy 2000/76/EC dotyczącej spalania odpadów, która w pełni zaczęła obowiązywać od 25 grudnia 2005 roku. W Polsce postanowienia dyrektywy zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Zdrowia w sprawie dopuszczalnych sposobów i warunków unieszkodliwiania odpadów medycznych i weterynaryjnych, rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie standardów emisyjnych z instalacji oraz rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji.
Według aktualnych danych w chwili obecnej na terenie Polski funkcjonuje 41 spalarni odpadów medycznych o łącznej (maksymalnej) wydajności około 29 450 Mg/rok. Rzeczywista wydajność jest nieco mniejsza, gdyż niektóre ze znajdujących się na liście spalarni spalają bardzo niewiele odpadów medycznych (np. spalarnia zakładów POLPHARMA w Stargardzie Gdańskim), spalając głownie odpady przemysłowe (dotyczy to także dużych spalarni odpadów - ZUO w Koninie oraz RAF-Ekologia w Jedliczach).
W chwili obecnej największy deficyt zdolności unieszkodliwiania odpadów medycznych metodami termicznymi występuje w województwie mazowieckim (istniejące spalarnie zapewniają pokrycie ok. 13,9 % potrzeb) i dolnośląskim (ok. 17,2 %). Natomiast znaczne nadwyżki zdolności unieszkodliwiania odpadów medycznych metodami termicznymi występują w województwie śląskim, podkarpackim i małopolskim. W pozostałych województwach stopień pokrycia potrzeb waha się od 25 % do 75 %. Według posiadanych danych w 2007 roku do użytku powinny zostać oddane 2 spalarnie (w Pile i Suwałkach), co jednak nie zlikwiduje deficytu w województwach wielkopolskim i podlaskim. Sytuacja ta jest wysoce niekorzystna, gdyż w świetle obowiązującej ustawy o odpadach odpady medyczne powinny być unieszkodliwiane w instalacjach na terenie tego województwa, na terenie którego powstały.
Według danych Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego w 2005 roku (dane za rok 2006 są jeszcze niedostępne) na terenie województwa powstało 3 616,004 Mg odpadów medycznych oraz 10,621 Mg odpadów weterynaryjnych. Jednocześnie unieszkodliwiono poprzez spalenie jedynie 578,416 Mg, a poprzez sterylizację (a więc niezgodnie z obowiązującym prawem) - 2 857,460 Mg odpadów medycznych. Na terenie województwa istnieje obecnie 5 spalarni odpadów medycznych:
- w Samodzielnym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Kozienicach
- w Szpitalu Specjalistycznym im. J. Psarskiego w Ostrołęce
- w Wojewódzkim Szpitalu Zespolonym w Płocku
- w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Radomiu
- w Centralnym Szpitalu Klinicznym Akademii Medycznej w Warszawie
przy czym spalarnie w Warszawie i Płocku są przewidziane do zamknięcia w 2007 roku, a spalarnia w Ostrołęce wymaga poważnej modernizacji. W latach 2003 - 2006 zostały ponadto zamknięte spalarnie w Ciechanowie, Mławie, Płocku, Płońsku, oraz w Warszawie (Miejskie Zakłady Sanitarne). Dla zapewnienia więc możliwości bezpiecznego unieszkodliwienia powstających na terenie województwa mazowieckiego odpadów medycznych koniecznej jest jak najszybsze wybudowanie nowych spalarni odpadów medycznych o wydajności około 3 300 Mg/rok.
Proponowana do wybudowania w Mszczonowie (na działce obok „Keramzyt”-u) spalarnia odpadów została w 2000 roku zakupiona do Polski w ramach projektu PHARE Nr PL 9608.02.01. Pierwotnie była przeznaczona do termicznego unieszkodliwiania jednych z najniebezpieczniejszych odpadów - pozostałości pestycydów i przeterminowanych środków ochrony roślin. Dostawcą instalacji była austriacka firma SEILER Hochtemperatur Trennanlagen Vertriebsgesellschaft m.b.H z Baden posiadająca doświadczenie w budowie tego typu instalacji oraz w budowie systemów oczyszczania spalin do spalarni odpadów. Wydajność tej instalacji ok. 300 - 345 kg/h, co przy założonym czasie pracy instalacji równym 7 500 - 8 000 godzin w ciągu roku daje wydajność roczną równą ok. 2 250 - 2 760 Mg/rok odpadów o średniej kaloryczności równej około 24 MJ/kg. Pomimo upływu już 7 lat jest to w dalszym ciągu instalacja nowoczesna, posiadająca wszystkie niezbędne elementy zapewniające bezpieczna i bezawaryjna eksploatację, spełniającą wszystkie wymagania dyrektywy 2000/76/EC dotyczącej spalania odpadów, jak i polskiego prawa. Może ona bez ograniczeń spalać wszystkie odpady niebezpieczne, w tym odpady medyczne. Znajduje się ona w dobrym stanie technicznym (jest zmagazynowana w ogrzewanym magazynie na terenie „BUMAR”-u w Łabędach) i może zostać stosunkowo szybko wybudowana.
Zaletą lokalizacji instalacji w Mszczonowie (na działce obok „Keramzyt”-u) jest bardzo dobry dojazd drogowy (droga nr 8 Warszawa - Piotrków Trybunalski oraz nr 50 Sochaczew - Grójec) oraz możliwość odbioru wytworzonego w spalarni ciepła (formalny wymóg prawny) w ilości około 1 MW energii cieplnej (np. do sieci centralnego ogrzewania). Lokalizacja projektowanej instalacji w Mszczonowie pozwala w znacznym stopniu rozwiązać problem unieszkodliwiania odpadów medycznych na terenie województwa, w tym stołecznego miasta Warszawy.
Współczesne spalarnie odpadów (w tym również planowana do wybudowania spalarnia w Mszczonowie) są projektowane tak, aby zapewnić minimalizację oddziaływania na środowisko. Wszystkie dane literaturowe i eksploatacyjne spalarni wskazują, że np. emisja zanieczyszczeń do powietrza jest znacznie (kilkukrotnie) niższa niż z elektrowni, elektrociepłowni czy kotłowni opalanych węglem, jest również znacznie niższa niż z domowych pieców węglowych czy tak modnych ostatnio kominków, nie mówiąc już o emisji ze spalania odpadów (np. ogrodowych wraz ze śmieciami) na powierzchni ziemi, co często dzieje się w gospodarstwach rolnych i ogródkach przydomowych.
Współczesna technika pozwala w sposób całkowicie bezpieczny unieszkodliwiać odpady palne dowolnego typu w specjalnych instalacjach bez nadmiernego oddziaływania na środowisko. Omawiana instalacja pod względem konstrukcyjnym przystosowana jest do bezpiecznego unieszkodliwiania odpadów dowolnego typu, a fachowa obsługa, gwarantowana przez inwestora - firmę EKO-TOP (eksploatującą bezpiecznie podobną instalację w Rzeszowie od 2000 roku) pozwala na stwierdzenie, że instalacja ta nie spowoduje żadnego zagrożenia dla mieszkańców Mszczonowa i okolic.
dr inż. Grzegorz WIELGOSIŃSKI
Rzeczoznawca Ministra Ochrony Środowiska
Zasobów Naturalnych i Leśnictwa - nr upr. 839
Rzeczoznawca SITPChem - nr upr. 1554
Członek Konsulatów Polskich
Biegły Sądowy w zakresie ochrony środowiska | |
| |
|
| Publikacja: GCI |
 powrót |
| 2007-06-22 09:36:19 |
|
|
|
|
|
|
strona główna
